Ze zitten met zo’n 20 – 25 cursisten in de klas. Ze zijn leergierig, nieuwsgierig, kritisch, geïnteresseerd. Ze luisteren, stellen vragen, verwonderen zich, worden verrast.
Hun leeftijd varieert: rond de 35 jaar tot tegen de 70 jaar en daar tussenin.
Ze volgen in het winterseizoen 2 x 10 dinsdagavonden lessen in Bogerman in Sneek – de tijd vliegt!
De 20 avonden (10 vóór de kerst en 10 erna) zijn verdeeld in 4 blokken van 5 weken. In elk blok krijgen ze les in twee verschillende vakken: ethiek, filosofie, oude testament, nieuwe testament, liturgie, diaconaat, wereldgodsdiensten, geschiedenis van kerk en kunst, enz.
Ze vinden het boeiend, inspirerend en verrijkend, maken wel of geen huiswerk, lezen wel of geen boeken over de aangeboden leerstof.
Wat doen zij? Zij volgen de cursus Theologische Vorming Sneek.
En u? Is dit misschien ook iets voor u? Had u dit ook altijd al willen doen? Al lang(er) over nagedacht maar nog nooit een besluit genomen? Hak dan nu de knoop door, kom ook en doe met ons mee.
U bent van harte welkom!
“Vier jaar lang reisde ik samen met een groepje Jousters naar het Bogerman college, elke dinsdagavond theologie opsnuiven. Er werd een waaier aan religieuze ervaringen van het kerkelijk erf en daar buiten gepresenteerd samen met en voor een groep van zo’n 20 andere belangstellenden uit Zuidwest Friesland.
Per avond kregen we twee lezingen vijf weken lang, van theologisch geschoolde en gevormde docenten. Zo herinner ik me een rabbijn die voor onze ogen een joodse Sabbat maaltijd dekte en ons joodse vragen leerde stellen. We zagen het Lam Gods in reparatie letterlijk ‘met andere ogen’ en Chagall toegelicht: wat had deze joodse schilder met Jezus? De drie-eenheid werd sprankelend verhelderd via dogmatiek. We hoorden kerkmuziek toegelicht en de symboliek van bv een kaars in het donker. We lazen uit het Oude Testament over de profeten tegen onrecht; en de vraag: wat als de kerk verdwijnt? Uit het Nieuwe Testament kregen we de Openbaringen van Johannes uitgelegd aan de hand van een glas-in-loodraam in de Martinikerk in Sneek. We gingen met elkaar naar een voedselbank in Harlingen en verdiepten ons in Paulus: wel ín de wereld, niet ván de wereld. En we verdiepten ons in de diverse wereldgodsdiensten en het geloof ook van schriftloze volken.
Na ieder jaar samen optrekken, presenteerde de oudste groep zich aan ons jongerejaars en vertelden ze als afronding van hun cursusjaren wat hen geraakt had. Vaak in een mooi Fries kerkje met een feestelijk tintje. Uiteindelijk kreeg ook onze jaargang het ‘Certificaat TVG’; een officieel certificaat van de landelijke kerk.
Kortom: een schat aan Bijbelse kennis en ervaring die ik iedereen gun binnen en buiten de kerk: ‘omringd door goede machten’ (Dietrich Bonhoeffer).”
Maria Schopenhauer (oud-cursist)
Nieuws
Halverwege seizoen 2025-2026
Open college door Jan Hank Hamoen
Wat is er mooier dan elkaar verhalen te vertellen!
‘Dansen over een kristallen brug’, is de titel van het nieuwe boek van ds. Jan Henk Hamoen dat in mei van dit jaar is uitgekomen. Hamoen is emeritus predikant uit Joure, kunstkenner en een veel gevraagd spreker op het gebied van kunst en religie. Het boek is een verzameling van 18e-eeuwse verhalen afkomstig uit de chassidisch-joodse gemeenschap, die bekend zijn geworden onder de naam ‘Chassidische Legenden’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden deze verhalen nieuw leven ingeblazen door een uitgave waar de beroemde drukker en kunstenaar Hendrik Nicolaas Werkman aan meewerkte.
Nu worden ze opnieuw voor het voetlicht gebracht door een uitgave waarin die verhalen en de afbeeldingen van Werkman zijn opgenomen en van een actuele interpretatie zijn voorzien door de auteur, Jan Henk Hamoen. En wat is er mooier dan elkaar verhalen vertellen en al vertellend samen iets te ontdekken van de waarden van het leven.
Bijzonder is dat ook de Friese dichter Eppie Dam zich door deze uitgave heeft laten inspireren en bij elke legende een gedicht heeft geschreven. In de aanloop naar de presentatie van het boek heeft Jan de Jong uit De Knipe alle gedichten van Eppie Dam op muziek gezet. Op deze avond zal Jan Henk vertellen over de achtergronden van deze verhalen, enkele verhalen vertellen en de verbeelding van Werkman laten zien. En natuurlijk zullen ook de gedichten van Eppie Dam klinken. Dus een echt ‘samenspel van kunsten’. Iedereen van harte welkom!
Tijd: dinsdag 8 januari 2026 20.00 uur
Plaats: Bogerman Sneek
Toegang: € 5,00, voor cursisten gratis
Open college dinsdag 7 januari 2025, aanvang 20.00 uur
Gastspreker is Eep Talstra, emeritus-hoogleraar Oude Testament aan de
VU en auteur van het uitdagende boek
‘De bijbel als biografie van God en mensen’.
Van belangstellenden wordt een bijdrage gevraagd van € 5.
Locatie: Bogerman, Hemdijk 2 te Sneek. (tweede ingang)
Algemene info
De cursus in Sneek wordt gegeven in Bogerman, Hemdijk 2, op de dinsdagavond van 19.00 tot 22.00 uur.
De cursus bestaat uit een cyclus van drie jaar waarin jaarlijks in september kan worden ingestapt.
Het cursusgeld bedraagt € 230 per cursusjaar. Mocht dit bedrag een probleem vormen, dan kan er een beroep gedaan worden op het cursistenfonds.
De cursus start op dinsdag 23 september om 20.00 uur in de Martinikerk.
Er wordt deze avond kennisgemaakt met de docenten en de vakken die zij geven.
Aansluitend volgt een gastcollege.
Belangstellenden zijn hierbij van harte welkom.
Vanaf dinsdag 7 oktober worden er per avond twee lessen gegeven: van 19.00 tot 22.00 uur, met tussendoor een pauze. In 2025 gaat het om tien avonden en in 2026 eveneens om tien avonden.
Tijdens de schoolvakanties zijn er geen lessen.
Informatie adressen:
dr. Jan Henk Hamoen, cursusleider
telefoon 0513 551409
Nel Kruiswijk, secretariaat
telefoon 06 – 5387 2755
Aanmelden bij: info@tvg-sneek.nl
Maak kennis met het team
Aliëtte Meerveld-Poortinga
Aliëtte Meerveld is afgestudeerd aan de universiteit van Kampen met Oude Testament als hoofdvak.
Jan Finnema
Jan Finnema is predikant van de Protestantse Gemeente in Oosthem, Abbega en Folsgare. Hij studeerde theologie in Leiden en Jeruzalem met bijzondere aandacht voor de verhouding tussen het jodendom en de (vroege) kerk. Voor de TVG-cursus is hij docent Nieuwe Testament.
Frans Weeda
Frans Weeda is em-predikant. Zijn laatste gemeente was Vlieland. Een aantal jaren was hij werkzaam op Irian Jaya. Tegenwoordig woont hij in Workum.
Sytze Ypma
Dr Sytze Ypma (1962) In 2001 gepromoveerd op het proefschrift Tussen God en gekte. In 2008 verscheen het essay Geloven als antidepressivum. Predikant in de Protestantse Gemeente te Franeker.
Kineret Sittig
Kineret Sittig (1952) is natuurkundige, hebraïst en rabbijn. Zij is actief als freelance rabbijn; leidt bijvoorbeeld diensten, geeft lessen en heeft zitting in het progressieve Bet Din – het rabbinale gerechtshof. Het vernieuwen van liturgie en Middeleeuwse Hebreeuwse handschriften hebben haar speciale belangstelling.
Jan Henk Hamoen
Jan Henk Hamoen was tot zijn emeritaat onder andere predikant van de Protestantse Gemeente in Joure. In de loop der jaren heeft hij zich intensief bezig gehouden met de verhouding tussen kunst en religie. In 2010 promoveerde hij op een studie onder de titel “Het schip der zotten”, waarin die verhouding ook centraal staat. Verder is hij als bestuurslid betrokken bij de Stichting Nijkleaster in Jorwert en via de Stichting Klaas Koopmans met het onderzoek naar en het tentoonstellen van de gestichtstekeningen van deze Friese schilder. In mei van dit jaar kwam zijn nieuwste boek uit onder de titel Dansen over een kristallen brug met daarin een actualisering van de oude chassidische legenden, de verbeelding van H.N. Werkman en gedichten van Eppie Dam. In deze cursus geeft hij het vak kerkgeschiedenis, waarbij ook de uitingen van geloof en religie in de kunst een rode lijn vormen. Tevens is hij cursusleider.
Jelle Rollema
Drs. Jelle Rollema is kerkmusicus en theoloog. Tijdens zijn studie kerkorgel en kerkmuziek aan het Conservatorium Leeuwarden raakte hij geboeid door liturgie, hymnologie en theologie. Daarom besloot hij vervolgens theologie te gaan studeren. De verwevenheid van cultuur en theologie (inculturatie) in verleden en heden had en heeft daarbij zijn bijzondere interesse.
Jelle Rollema is lid van de Beraadsgroep voor Liturgie en Kerkmuziek van de Protestantse Kerk in Fryslân. Als lid van de Beraadsgroep organiseert hij o.a. cursussen ter introductie van het nieuwe liedboek en symposia op het gebied van liturgie en kerkmuziek. Hij is als kerkmusicus verbonden aan de protestantse gemeenten van Raerd-Dearsum. Zijn interesse in liturgie hangt samen met zijn interesse in moderne theologie, muziek in de brede zin van het woord, kunst en kerkbouw.
Cees Glashouwer
Cees Glashouwer is em. predikant van de Grote Kerk in Harlingen. In de afgelopen jaren deed hij in zijn gemeente middels enquêtes onderzoek naar het vrijwilligerswerk, de armoedeproblematiek en de betrokkenheid van 30plussers bij de kerk. Hij is o.a. betrokken bij de voedselbank De Helpende Hand en het Interkerkelijk Diaconaal Overleg Harlingen. Voor de TVG is hij docent ‘presentie van de kerk, met name diaconaat’.
Cursusaanbod
Vakken en inhoud
Docent: Aliëtte Meerveld
We leven in een tijd waarin we erachter komen dat niet alles alleen maar beter wordt. Sommige zaken blijven ingewikkeld en leveren in elke tijd weer spanning op. Zo ook macht. Is een mens nu bij voorbaat ongeschikt voor macht? Of is er een manier om hier goed mee om te gaan?
Dit seizoen duiken we in teksten uit het Oude Testament op zoek naar wijsheid voor vandaag.
Ook het thema afgoderij komt langs. Het geeft wellicht wat jeuk, maar zou het kunnen dat ook in de teksten die hierover gaan, we onszelf tegenkomen.
We beginnen met de verhalen van Gideon en Abimelech, de plek waar afgoderij en macht samenkomen.
Zin in!
Docent: Jan Finnema
Een ontmoeting met Paulus
In de eerste eeuw van onze jaartelling leefde er in het gebied van de Middellandse Zee een man die een onuitwisbaar stempel heeft gedrukt op de christelijke traditie: de jood Paulus, afkomstig uit Tarsus.
Zijn brieven vormen de vroegste christelijke literatuur die wij hebben. Ze zijn zorgvuldig gecomponeerd en in vele opzichten opvallend tegen de achtergrond van zijn tijd. Paulus verwachtte dat zijn brieven hardop werden voorgelezen als de gemeenschap bijeen was voor de eredienst en de gezamenlijke maaltijd. De inhoud had meestal te maken met het ordenen van hun gemeenschapsleven of met wat ze moeten geloven en gaandeweg onthult hij veel meer over zijn eigen theologische gedachtegang.
Aan de hand van enkele van zijn brieven proberen we ons een beeld te vormen van deze bijzondere apostel en zijn theologie die grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van het christelijk geloof.
Docent: Sytze Ypma
‘Gelukkig is de kerk niet meer zo dogmatisch als vroeger”, zucht menigeen. En toch wil ik een lans breken voor dogma’s en het vak dogmatiek, door te laten zien dat dogmatiek een fundamentele, mooie en belangrijke tak van sport binnen de theologie is. Het helpt ons onder woorden te brengen wat we geloven en wat we doen als we geloven. Dogmatiek ademt de sfeer van leer en belerend zijn. Aan de hand van de
leer van drie-eenheid van Vader, Zoon en Heilige laat ik zien dat dit een ernstig misverstand is.
Christelijke dogmatiek behandelt de grote geloofsthema’s Godskennis en Godsbeelden, de Schepping, de Christologie, de heilsleer, het gebed en openbaring en mystiek. We gaan in op vragen als: Waarin verschilt schepping van natuur? Wat zeggen we als God schepper is van hemel en aarde? Hoe leren we God kennen en spreekt God in deze tijd en laat God zich kennen, zo ja hoe dan? Als Jezus Zoon van God is, wat zeggen we dan?
Hoe bouw je een cursus van drie jaar logisch op? Het antwoord op die vraag lag besloten in het hart van ons geloof: in het dogma van de Triniteit, de leer van de God die drie in één is, Vader, Zoon en Heilige Geest. Menig wenkbrauw fronste vroeger, maar tegenwoordig is deze unieke Godsvoorstelling uiterst populair, God mens en geest zo wonderlijk mooi verbindt. Het is daarom dat het vak dogmatiek is opgebouwd rond deze leer. Ieder jaar behandelen we één van de drie Gestaltes van de Triniteit. Cruciale vraag op de achtergrond: Wat voor zin heeft deze leer voor ons leven? Het antwoord op die vraag vind ik ten diepste in de wijsheid van de woestijnvaders en kluizenaars uit de 4e en 5e na Christus. Om te voorkomen dat het saai wordt en omdat er in de dogmatiek zoveel meer is, doen daarnaast uitstapjes naar andere onderwerpen, zoals de betekenis van Israël, de oorlogen in de Bijbel en de Eindtijd.
Dit seizoen komt de gestalte van de Heilige Geest aan de orde. Hoe kunnen we helder de Geest spreken en wat maakt hem heilig? We proberen te ontdekken wat de geest krijgen betekent en wat in tongenspreken wel en niet is.
Docent: Kineret Sittig
Het seizoen 2025-2026 staat Joodse Geschiedenis op de agenda. Enkele hoogte- en dieptepunten zullen aan de orde komen. De geschiedenis van het Joodse volk omvat zo’n 4000 jaar. We zullen aandacht besteden aan verschillende keerpunten in die lange geschiedenis, en daarbij ook op zoek gaan naar relaties met hedendaagse vormen van jodendom.
Docent: Jelle Rollema
In de 20e eeuw is er onder invloed van oecumenische contacten een hernieuwde belangstelling voor rituelen ontstaan. Reizen, radio en TV-uitzendingen, gemengde huwelijken, de komst van allochtonen en de inzet van oecumenische werkgroepen hebben ons ogen geopend voor het belang van en de rijkdom aan rituelen.
De vormgeving van rituelen wordt bepaald door de cultuur en tijd waarin mensen leven. Dit cursusjaar zal de nadruk liggen op de rituelen en tradities van het vroege Christendom en de invloed daarvan op de huidige rituele vormgeving.
De christelijke spiritualiteit werd lange tijd in verband gebracht met het geestelijke leven, waarbij de nadruk meer lag op de geest dan op het lichaam. In de afgelopen vijftig jaar is er een kentering gekomen in de houding tegenover ons lichaam. Het lichaam wordt weer gezien als een wezenlijk aspect van de mens, en niet slechts als een kleed dat men aantrekt bij de conceptie en weer uittrekt bij de dood. Wij hebben niet een lichaam, maar zijn ons lichaam. We zijn een eenheid van lichaam en ziel, geest en materie. Het zijn juist rituelen waardoor het transcendente en de aardse wereld elkaar raken. De liturgie is daarom geen onnodige franje die afleidt van de inhoud.
Naast de groeiende aandacht voor het lichamelijk hebben oecumenische contacten in de 20e eeuw in de kerken tot een hernieuwde belangstelling voor rituelen geleid. De liturgie van het nog ongedeelde vroege christendom was daarbij meestal het oriëntatiepunt. Bij de Protestanten leidde dat tot rijkere liturgische vormgeving en bij de Rooms-Katholieken zorgde die kennis juist voor een versobering van de liturgie.
In dit cursusjaar zal het gaan over de rituelen van het vroege christendom en hoe de kennis daarvan sinds de jaren vijftig van invloed is geweest op de huidige wijze van vieren. De vormgeving en inhoud van de vroegchristelijke liturgie en rituelen werden sterk bepaald door het mens-, wereld- en godsbeeld van die tijd. Daarom is het ook interessant om te kijken hoe die historische kennis is vertaald naar onze tijd en in hoeverre die rituele vormen en taal in onze tijd nog bruikbaar zijn.
Docent: Frans Weeda
Als het op geloven aankomt, zijn wij de enigen niet en ook niet de eersten. Door alle eeuwen en op alle plekken waar mensen wonen, zijn tekenen van religie te vinden. Wij gaan op verkenning door de wondere wereld van de menselijke godsdienstigheid. Vragen genoeg, zeker voor diegenen onder ons die opgegroeid zijn met de gedachte dat het christendom uniek is en de enige religie is die de naam ‘godsdienst’ verdient.
De thema’s van de vijf bijeenkomsten:
- Religie van schriftloze volken
- Keltisch christendom
- Hindoeïsme
- Boeddhisme
- Moderne vormen van religie
Docent: Jan Henk Hamoen
In het seizoen 2025 – 2026 komt in het vak kerkgeschiedenis de moderne tijd aan de orde. De duidelijke omslag manifesteerde zich al aan het einde van de 19e eeuw in een geheel andere kijk op waarheid en werkelijkheid. In beeld en taal laten we dat tot ons doordringen. Deze moderne vorm van ‘niet weten’ gaat ons intensief bezig houden en wordt onder andere zichtbaar in de verbeelding van de Oostenrijke kunstenaar Arnulf Rainer (1929; zie afbeelding). De verhouding van christendom en jodendom komt eveneens in een andere fase. De Joodse kunstenaar Marc Chagall laat ons dat zien in zijn indrukkende serie kruisigingen, waarin hij uitdagend gebruikt maakt van het christelijke beeld van het kruis. Ook werken de ervaringen van de oorlogen, de confrontatie met het leed en de angst door in o.a. het werk van Edward Munch en Käte Kollwitz. Er zijn eigenlijk veel te veel ontwikkelingen om in enkele uren te ontdekken, maar boeiend wordt het vast wel!
Docent: Cees Glashouwer
Als kerk-zijn iets actiefs inhoudt, wat merk je dan van de aanwezigheid van de kerk, zowel binnen de kring van gelovigen als in de wereld rondom? En wat zou er misschien te merken moeten zijn?
Cees Glashouwer is nauw betrokken bij de voedselbank in Harlingen. In het onderdeel ‘presentie van de kerk in de samenleving’ komen met name het diaconaat en de hedendaagse ontwikkelingen aan de orde.
Dit seizoen komt aan de vroege kerk binnen de heidense samenleving in de eerste eeuwen aan de orde. We brengen een bezoek aan de voedselbank. En we verdiepen ons in de ontwikkelingen van het diaconaat.
Extra aanbod
Aanbod voor oud-cursisten
Aanschuiven bij reguliere vakken
De kosten hiervoor bedragen € 35 per blok van vijf lessen.
Informatie en aanmelden bij info@tvg-sneek.nl.